فیکسچر چیست و انواع آن کدامند؟

فیکسچر وسیله ای می باشد که برای نگهداری و جانمایی قطعه کار با این تفاوت که وظیفه هدایت ابزار را به عهده ندارد و به منظور نگهداری قطعه کار در موقعیت مشخص استفاده می گردد. به عبارتی وسیله ای است که قطعه کار در آن قرار میگیرد تا آماده ماشین کاری شود.

هدف اصلی از کاربرد این محصول تعیین محل کردن قطعه کار به طور سریع و درست و نگهداری آن به طرز خوبی و محکم گرفتن آن می باشد. فیکسچرها در طرح های مختلفی از ساده یا پیچیده برای کارهای مختلف و با در نظر گرفتن تعداد تولید ساخته گردیده اند. به عنوان قطعات نگهدارنده فیکسچرها به ساده کردن عملیات فلزی با وسایل مخصوص روی تمام ماشین های استاندارد کمک می کند. موارد زیادی که ممکن است به فیکسچر نیاز داشته باشد به شرح زیر می باشد:

• مونتاژ
• خم کاری
• سوراخکاری داخلی
• پرداخت کاری
• صیقل کاری
• سنگ کاری
• بازرسی صیقل و پرداخت بلبرینگ ها و یاتاقان ها
• فرزکاری
• رنده کاری
• قلاویز کاری
• تراشکاری و جوشکاری

حتما بخوانید : دستگاه CNC روتاری چیست؟

اجزاء فیکسچر

بخش‌های اصلی آن که در انواع آن، به شکل‌های مختلف وجود دارد به شرح زیرمی باشد:

1. اجزاء جای دادن قطعه
2. اجزاء نگه دارنده قطعه
3. اجزاء تنظیم کننده قطعه.

فرم و چگونگی این اجزاء در درجه اول تابع دو عامل شکل قطعه کار و نوع و روش تولید آن می باشد. هم چنین از این میان، اجزاء نگهدارنده قطعه کار که همان گیره‌ها و فک‌ها می باشند، از بعد طراحی دارای اهمیت و پیچیدگی بیشتری هستند. این قطعات در عملیات مختلف ساخت کاربرد دارند که عمده آن در انواع فرآیندهای ماشین کاری می‌باشد.

انواع فیکسچر

انواع این محصولات بر اساس روش ساخت آنها تعیین می گردد که عبارتند از:

1. فیکسچرهای صفحه‌ای، ساده‌ترین نوع می باشند. قسمت اصلی این آن یک صفحه پایه است که قطعات مختلفی نظیر پین‌های قرار و نگه‌دارنده بر روی آن نصب می گردد.
2. فیکسچر قائم‌الزاویه، نوع اصلاح شده فیکسچر صفحه‌ای می باشد. با استفاده از این ابزار می‌توان قطعه‌ کار را در سطوحی عمود بر سطح قرار آن ماشینکاری نمود. البته می‌توان این آن را به گونه ای طراحی کرد که بتوان توسط آن قطعات را تحت زاویه دلخواه نیز ماشینکاری نمود.
3. فیکسچر های دورانی، هنگامی به کار گرفته می شوند که لازم باشد مواضع ماشین کاری روی قطعه‌کار در فواصل منظم در پیرامون آن قرار داشته باشد.
4.  فیکسچر های چند ایستگاهی، هنگامی استفاده می‌شوند که تعداد تولید و سرعت تولید بالا مورد نیاز بوده و سیکل عملیات ماشینکاری به طور پیوسته باشد.
5. گیره‌ها، از متداول ترین نوع آن می باشند. گیره ‌ها در واقع فیکسچر ساده‌ای برای نگه داشتن قطعات محسوب می گردند. با اصلاح فرم فک‌های گیره می‌توان آن را برای نگه داشتن قطعات با شکل‌های مختلف مورد استفاده قرار داد.
6. فیکسچرهای قابل نصب روی گیره از نوع صفحه‌‌ای معمولاً کوچک، ساده و سبک هستند. این قطعه ها به جای آنکه مستقیماً روی ماشین نصب شوند، روی گیره یا سه نظام ماشین مهار می‌شوند. قطعات کوچک که نیاز به ماشینکاری کمی دارند را معمولاً روی این فیکسچر ها می‌بندند. فیکسچرهای صفحه‌ای و فیکسچرهایی که روی گیره نصب می‌شوند، از نظر ظاهری مشابه‌ می باشند. می‌توان گفت تنها تفاوت آنها در این است که روی جیگ‌های صفحه‌ای می‌‌توان قطعات بزرگتری را قرار داده و آنها را ماشینکاری نمود.

حتما بخوانید : روانکاری ماشین آلات سی ان سی

متریال مورد استفاده برای ساخت فیکسچر

• چدن خاکستری
• فولاد سختکاری شده
• کارباید
• پلاستیک
• تفلون
• استیل ضد زنگ

کاربرد های فیکسچر

• تولید قطعات اتومبیل
• بازرسی محصولات تولید شده در خطوط تولید
• صنایع نفت و گاز و لوله کشی
• فرزکاری چند محور
• و…

حتما بخوانید : مرغک دستگاه تراش CNC

نکات مهم

• فیکسچر ها معمولا به میز ماشین کاری متصل می گردند.
• استفاده از گیج بلوک ها ممکن است مورد نیاز باشد.
• در فرآیندهای فرزکاری کاربرد فراوانی دارند.
• هزینه تولید آنها معمولا از جیگ ها کمتر می باشد.